เหมืองแร่แห่งแรกในแอฟริกาที่จ้างแรงงานหญิงล้วน ทุบหินหาอัญมณี แลกเงินเลี้ยงดูลูก ไม่พึ่งพาผู้ชาย
Zimbaqua คือเหมืองแร่อความารีน (Aquamarine) ในประเทศซิมบับเว ตั้งอยู่ทางภาคตะวันตกเฉียงเหนือและห่างจากเมืองหลวง 200 กิโลเมตร กำลังเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตของผู้หญิงในท้องถิ่น เพราะเป็นเหมืองแร่แห่งแรกในทวีปแอฟริกาที่ว่าจ้างคนงานเหมืองเฉพาะผู้หญิง
ในอุตสาหกรรมเหมืองแร่ที่ครอบงำโดยเพศชายมาอย่างยาวนาน จนกระทั่งวันนี้ พวกเธอทั้งหมดต้องขุดพื้นหินกว้าง 50 เฮกเตอร์ เพื่อแสวงหาแร่อความารีน อัญมณีสีฟ้าในตระกูลเบอริล (Beryl) ที่มีโทนสีสีฟ้าจนถึงสีฟ้าอมเขียวหรือสีเขียวอ่อน ซึ่งเป็นงานที่ไม่ง่ายเลยสำหรับสตรีเพศ ที่ต้องคอนค้อนปอนด์หนัก 12-16 กิโลกรัมเป็นเครื่องมือทำงานประจำตัว พวกเธอถูกฝึกฝนให้รู้จักการสกัด เจาะ และบดหินให้แตกออก เพื่อค้นแร่มีค่าที่ฝังอยู่ในเนื้อหิน แลกกับค่าแรงเป็นเงินเดือนละ 300 เหรียญ
“ก่อนหน้านี้ครอบครัวของฉันลำบากมาก” Sylvia Mugova คนงานเหมืองและคุณแม่ลูกห้ากล่าว “ลูก ๆ ของฉันต้องพักการเรียนเพราะไม่มีค่าเล่าเรียน สามีของฉันก็ตกงาน เรายังต้องดูแลแม่ของสามีอีก ทั้งหมดที่ได้จากงานนี้ก็นำไปดูแลครอบครัว งานเหมืองแร่ให้โอกาสกับฉัน”
พวกเธอไม่ต่างจากผู้หญิงอื่น ๆ ที่ขาดการศึกษาหรือเรียนไม่สูงนัก มีผู้หญิงทั้งหมด 35 คนที่ทำงานเป็นพนักงานประจำ ส่วนคนอื่นอีก 25 คน เป็นลูกจ้าง ทั้งนี้มีรายงานว่ามีผู้หญิงซิมบับเวเพียง 15 เปอร์เซ็นต์ จาก 7.6 ล้านคนเท่านั้นที่ได้ทำงานในเหมืองแร่ขนาดเล็กและเป็นกิจการระดับท้องถิ่น
คนงานหญิงบางรายได้โอกาสเริ่มต้นชีวิตใหม่ หลังจากพาลูก ๆ หลบหนีความรุนแรงในครอบครัว จากสามีที่เอาแต่ล่วงละเมิด ทำร้ายร่างกาย ข่มขืน หรือบางรายถูกบังคับให้ต้องแต่งงาน การสำรวจในปี 2015 พบว่า ผู้หญิงซิมบับเว 1 ใน 5 ราย ต้องทนทุกข์ทรมานจากการใช้ความรุนแรงภายในบ้าน
Rumbidzai Gwinji ผู้จัดการแหมือง กล่าวว่า Zimbaqua กำลังสร้างบรรทัดฐานใหม่ให้ธุรกิจเหมืองแร่ ที่ช่วยยกระดับชุมชน ผ่านการหยิบยื่นโอกาสให้กับผู้หญิง โดยเฉพาะผู้หญิงในชนบทที่มักตกอยู่ใต้ความรุนแรงในครอบครัว เพราะมีแต่สามีเท่านั้นที่คอยหาเลี้ยง แต่พวกเธอเหล่านี้มิได้นั่งรอ หรือเอาแต่หวังว่าจะมีใครมาหาเลี้ยง
“สำหรับผู้ที่เป็นแม่เลี้ยงเดี่ยวนั้น ไม่มีความมั่นคงใด ๆ เท่ากับมีแหล่งที่มาของรายได้อันแน่นอน” Gwinji กล่าว ในตอนนี้เธอดูแลลูก ๆ ได้ ส่งพวกเขาไปโรงเรียนและมีข้าวปลาอาหารให้กิน พวกเธอมีความมั่นคงทางการเงิน
Zimbiqua ก่อตั้งในปี 2019 โดย Patrick Zindoga และ Iver Rosenkrantz เพื่อสร้างโอกาสให้กับผู้หญิง โดยเป็นไอเดียธุรกิจที่โดนปฏิเสธในตอนแรก เพราะคิดว่าเป็นเรื่องน่าขบขัน และไม่คิดว่าผู้หญิงจะทำงานเหมืองแทนผู้ชายได้ Zindoga เล่าว่า เราได้สร้างโมเดลธุรกิจที่ทำงานได้จริง ผู้หญิงมีความน่าเชื่อถือ มุ่งมั่น และรับผิดชอบมากกว่า หากพวกเธอถูกคาดหวังในฐานะเสาหลักของบ้าน เราได้ฝึกอบรมทางภาคปฏิบัติให้กับพวกเธอ จนทำงานได้เหนือกว่าที่เราคาดหวัง จนทำให้ผู้ชายได้อาย
แร่อความารีนเหล่านี้จะถูกส่งไปที่กรุงเทพฯ เพื่อเจียระไนและขัดแต่งให้เงางาม อย่างไรก็ตามทางบริษัทได้เริ่มต้นฝึกฝนผู้หญิงบางส่วนให้ทำงานด้านนี้ในไซต์งานบ้างแล้ว เพื่อเป็นการสร้างงานให้กับผู้หญิงอีกด้านหนึ่ง และทางบริษัทเตรียมเปิดไลน์การผลิตเครื่องประดับเฉพาะที่มาจากแรงงานหญิงที่นี่ด้วย
เรื่อง : ธนัย เจริญกุล
ภาพ : https://unsplash.com/photos/uY0ko-QYSwg
ข้อมูล :
